Birçok dişli, mikropitting (mikro çukurlaşma) olarak bilinen bir olgudan etkilenebilir. Bu durum, dişlilerde mikroskobik çatlaklar oluştuğunda ve zamanla mikroskobik çukurlara neden olduğunda görülür. Bu çukurlar büyür ve sonunda kırılır. Bu, dişliler için birincil bir arıza nedeni bile olabilir.
Mikropitting genellikle elastohidrodinamik yağlama (EHL) altında meydana gelir. EHL altındaki yağ filmi kalınlığı dişli eğim çizgisinde çok ince olduğunda, yüzey pürüzleri temas etmeye başlar. Bu pürüzler karşıt yüzeylerde ve yüksek yük altında birbirleriyle temas ettiğinde elastik veya plastik deformasyona neden olur ve bu da mikropitting'e yol açar.
Yüzey yorgunluğu buna çok benzer. Elastohidrodinamik yağlama altında, yüzey yorgunluğu genellikle sert veya yumuşak parçacıklar nedeniyle bir yüzeyde oluşan çukurlardan kaynaklanır. Yüzeydeki çukurlar, omuz olarak bilinen şeyleri oluşturur. Zamanla ve tekrarlanan yüksek yükle, yüzeyin parçalandığı yerlerde çukurlar oluşur. Sürekli yüksek yükle, çukurlar daha da büyür.
Etkileri
Yüzey yorgunluğu ve mikropitting (mikro çukurlaşma), baz yağ, katıklar, viskozite seçimi ve partikül kirliliği de dahil olmak üzere kullanılan yağdan etkilenir. Mikropitting veya yüzey yorgunluğu sentetik veya mineral yağ yağlar kullanıldığında meydana gelebilirken, sentetik yağlar aynı viskozite derecesine ve katık paketine sahip mineral yağlardan daha yüksek sıcaklıklarda daha iyi koruma sağlayabilir. Bunun nedeni, sentetiklerin daha yüksek bir viskozite indeksine sahip olabilmesidir. Başka bir deyişle, sentetiklerin viskozitesi sıcaklık arttıkça daha az değişebilir.
Aşırı basınç (EP) katıkları çoğunlukla gerekli olsa da, belirli durumlarda yüzeyler için kimyasal olarak çok agresif olabilir ve mikropittinge neden olabilirler. Bu tür katıklar ayrıca daha yüksek sıcaklıklarda daha aktif hale gelir. Bazı araştırmacılar, EP katıkları içermeyen yağların mikropittinge karşı maksimum direnç göstereceğini iddia ediyor. Bir yağın mikropittlinge karşı koruma yeteneği FZG FVA 54 testi kullanılarak belirlenebilir.
Yüksek viskoziteli yağlar ayrıca daha kalın EHL filmleri sayesinde mikropittinge (mikro çukurlaşma) karşı daha fazla dirence sahiptir. Ancak, daha yüksek bir viskoziteye geçmek her zaman en iyi seçenek değildir çünkü daha yüksek çalışma sıcaklıklarına, enerji kaybına ve/veya artan oranda yağda oksidasyona neden olabilir.
Yüksek Riskli İletişimler
Makinede yuvarlanma temasının olduğu her yerde mikropitting (çukurlaşmanın) ve yüzey yorgunluğu potansiyeli vardır. Buna yuvarlanma elemanı yatakları (yolunun tabanı boyunca) dahildir. Dişlilerde de yuvarlanma teması vardır ve bu genellikle yuvarlanma çizgisi çevresinde gerçekleşir. Kamlar ve silindirler yuvarlanma temasının ve dolayısıyla olası yüzey yorgunluğunun ve mikropitingin (çukurlaşmanın) görülebileceği diğer örneklerdir.
EHL film kalınlığından çok daha büyük parçacıklar, yuvarlanma eylemi nedeniyle yüzeyler arasında sürüklenebilir. Bu parçacıklar temas alanına girdikten sonra, büyük miktarda temas basıncına maruz kalırlar. Bu temas basıncı altında daha düşük basınç dayanımına sahip parçacıklar, bazıları yüzeylere gömülürken diğerleri temas bölgesinden geçerek daha küçük parçalara ayrılabilir. EHL film kalınlığından daha büyük olan daha sert parçacıklar, daha yumuşak yüzeyi ezerek temas bölgesinden geçebilir. Daha önce belirtildiği gibi, bu ezikler omuzlar oluşturur ve zamanla daha fazla temas basıncıyla yüzeyden ayrılabilir.
Mikropitting (mikro çukurlaşma) ve Yüzey Yorgunluğunun Kontrolü
Doğru viskoziteyi seçmek, mikropitting (mikro çukurlaşma) ve yüzey yorgunluğunu azaltmada anahtardır. Daha yüksek yükler daha yüksek viskozite gerektirirken, daha düşük yükler daha düşük viskozitelere izin verir.
Hız, mikropitting ve yüzey yorgunluğu üzerinde de etkili olabilir. Daha düşük hızlarda, film kalınlığı azalacaktır. Aynı şekilde, daha yüksek hızlarda, film kalınlığı artabilir. Bu, uygulamanız için doğru viskoziteyi seçerken dikkate alınması gereken bir diğer faktördür.
Çalışma sıcaklığı da mikropitting (mikro çukurlaşma) ve yüzey yorgunluğunda rol oynar. Temas alanındaki sıcaklık arttıkça, yağın viskozitesi düşer ve film kalınlığı azalır. Sıcaklık arttıkça, çok düşük viskoziteye sahip bir yağlayıcı daha ince hale gelir ve yeterli koruma sağlamaz, bu da mikropittinge ve yüzey yorgunluğunun daha yüksek bir oranına yol açar. Bir EP yağı kullanılırsa, EP katıkları daha yüksek sıcaklıklarda daha reaktif hale gelir ve yapışkan aşınmaya karşı koruma sağlayabilir.
Elbette, çok yüksek bir viskozite aşırı ısı da üretebilir. Çok yüksek bir viskozitenin neden olduğu bu ısı hızlandırılmış oksidasyona yol açacaktır. Yağ analizi kalan faydalı ömrü belirlemek ve yağ değişimi ihtiyacını tetiklemek için kullanılmazsa, yağ bozulacak ve yeterli koruma sağlamayacaktır.
